Διαδικασία ανακατασκευής - επιδιόρθωσης

Ο Συνήγορος του Πολίτη έλαβε μεγάλο αριθμό αναφορών μέσω των οποίων οι πολίτες διαμαρτύρονταν για ειδοποιήσεις που ελάμβαναν από διάφορους δήμους για καταβολή χρηματικών οφειλών. Τα ποσά αυτά αφορούσαν σε δαπάνες για την κατασκευή, ανακατασκευή, επιδιόρθωση των πεζοδρομίων που βρίσκονταν μπροστά από τα ακίνητά τους.

Στις περισσότερες αναφορές οι προσφεύγοντες αμφισβητούσαν τη νομιμότητα των σχετικών αποφάσεων των δήμων, επισήμαιναν δε ότι αυτές ελήφθησαν χωρίς να έχουν καμία γνώση ή τουλάχιστον κάποια προειδοποίηση. Αυτό επέτεινε κυρίως το γεγονός ότι λόγω των χρονοβόρων διοικητικών διαδικασιών και των σχετικών διατάξεων για το δημόσιο λογιστικό, οι οποίες επιτρέπουν τη βεβαίωση των οφειλών προς το δημόσιο εντός μιας πενταετίας (5), οι καταλογιστικές πράξεις για τα οφειλόμενα ποσά έφταναν στους ενδιαφερόμενους πολύ αργότερα από την εκτέλεση των έργων, σε χρονικό διάστημα 3-4 περίπου χρόνων.

Η Αρχή διερεύνησε τις υποθέσεις αυτές και ειδικότερα τη νομιμότητα επιβολής των δαπανών αυτών διαπίστωσε δε, ότι η επιβάρυνση των ιδιοκτητών των ακινήτων επί των πεζοδρομίων των οποίων εκτελούνται οιεσδήποτε εργασίες από τους αρμόδιους δήμους είναι σύννομη βάσει των ισχυουσών διατάξεων. Η συγκεκριμένη Υπουργική Απόφαση που ρυθμίζει το θέμα προβλέπει ότι υπόχρεοι για την κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων και των τεχνικών έργων σε αυτά είναι οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων, οι οποίοι και επιβαρύνονται με τη σχετική δαπάνη. Ωστόσο, οι εργασίες αυτές μπορεί να γίνονται από τον οικείο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε βάρος και για λογαριασμό των ιδιοκτητών των παρόδιων ακινήτων. Στην ίδια υπουργική απόφαση ορίζεται ότι το κόστος που αναλογεί σε κάθε παρόδιο ακίνητο υπολογίζεται με βάση το μήκος του προσώπου που έχει στη ρυμοτομική γραμμή και την τιμή του τρέχοντος μέτρου που έχει η σχετική δαπάνη, ενώ οι υπόχρεοι ιδιοκτήτες μπορούν να υποβάλλουν ενστάσεις κατά της καταλογιστικής πράξης εντός 15 ημερών από την κοινοποίησή της.

Πέραν όμως αυτού, ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε στους αρμόδιους κάθε φορά δήμους ότι το μεγάλο χρονικό διάστημα το οποίο μεσολαβεί από την τέλεση του έργου μέχρι τη βεβαίωσή της δαπάνης αιφνιδιάζει τους υπόχρεους ιδιοκτήτες, καταλόγισε δε στους ΟΤΑ, έλλειμμα ενημέρωσής τους (βλ. επιστολή προς το Δήμο Αθηναίων).

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι αναιρείται ουσιαστικά το δικαίωμα της ένστασης, αφού οι ενδιαφερόμενοι δεν μπορούν να εγείρουν τις αντιρρήσεις τους για τη σκοπιμότητα των έργων ή την αναγκαιότητά τους. Αγνοούν εν τέλει και την υποχρέωσή τους αυτή, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οικονομικά με σημαντικά ποσά που δεν θα μπορούσαν να προβλέψουν.