Δημοτική φορολογία

Στην έννοια δημοτική φορολογία εντάσσονται μια σειρά φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών, κυρίως ανταποδοτικού χαρακτήρα, η επιβολή των οποίων, είτε είναι υποχρεωτική εκ του νόμου (π.χ. τέλη καθαριότητας και φωτισμού), είτε προβλέπεται (π.χ. ειδικά δυνητικά τέλη) προκειμένου οι δήμοι να αντιμετωπίσουν δαπάνες για υπηρεσίες ή έργα στην περιοχή τους. Τα έσοδα που προέρχονται από την επιβολή αυτών των φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των λεγόμενων τακτικών δημοτικών προσόδων.

Η επιβολή και είσπραξη των τακτικών δημοτικών προσόδων συχνά αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο αλλά και σημείο τριβής στις σχέσεις μεταξύ των δήμων και των δημοτών, κάτι που αντανακλάται και στις αναφορές που δέχεται ο Συνήγορος του Πολίτη.

Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την εξέταση των αναφορών των πολιτών είναι ότι το σημαντικότερο μέρος των δημοτικών προσόδων στηρίζεται σε θεσμικό πλαίσιο απαρχαιωμένο, ασταθές, προβληματικό, διάτρητο και τελικά πρόσφορο για τη δημιουργία θυλάκων διαφθοράς και κακοδιοίκησης, στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Επιπλέον, η μη ενιαία από όλους τους δήμους εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας προκαλεί συχνές και σοβαρές αμφισβητήσεις της νομιμότητας των σχετικών πράξεων επιβολής τους και αναπόφευκτα συνεπάγεται την αδυναμία των δήμων να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους, καθώς η τακτική χρηματοδότησή τους αποδεικνύεται ανεπαρκής.

Αξιοποιώντας την πολυετή εμπειρία του, ο Συνήγορος εκπόνησε ειδική έκθεση με τίτλο «Δημοτικές Πρόσοδοι και άλλα θέματα» στην οποία εστιάζει στα δημοτικά τέλη όπου εμφανίζονται τα περισσότερα προβλήματα σύμφωνα με τις αναφορές των πολιτών και διατυπώνει προτάσεις που ως στόχο έχουν την απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου, την ενδυνάμωση του ελέγχου νομιμότητας από τους εποπτικούς μηχανισμούς, την εξασφάλιση χρηστής και διαφανούς δημοσιονομικής διαχείρισης και εντέλει τη βελτίωση των σχέσεων δήμου-πολίτη.