Αποτίμηση του έργου του Συνηγόρου για το 2015

Στην παρούσα Έκθεση καταγράφονται αναλυτικά και παραστατικά οι δραστηριότητες και διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Πολίτη σε όλη τη διάρκεια του έτους, για όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του, γενικών και ειδικών. Ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι η Αρχή ασχολήθηκε επισταμένως με ζητήματα μείζονος γενικότερου ενδιαφέροντος, όπως η διαχείριση των προσφυγικών ροών ή και οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην καθημερινή ζωή σε λαϊκές γειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά. Επίσης, συνέβαλε με προτάσεις που έγιναν αποδεκτές σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις, όπως ενδεικτικά για το σωφρονιστικό σύστημα, το δίκαιο ιθαγένειας και τον μεταναστευτικό κώδικα, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την προστασία της παιδικής ηλικίας. Τέλος, αυξήθηκε το ήδη υψηλό ποσοστό επίλυσης βάσιμων υποθέσεων πολιτών που ο Συνήγορος προέβη σε διαμεσολάβηση (από 80,64% το 2014 σε 85,12% το 2015).

Σχετικά Έγγραφα

31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Δελτίο τύπου

Το δελτίο τύπου για την ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2015.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Δελτίο τύπου
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Πλήρες κείμενο

Η ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2015.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Πλήρες κείμενο
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Εισαγωγή

Ο Συνήγορος έχει προσπαθήσει να συμβάλει ώστε να μην υπάρξει υποχώρηση στο πεδίο της προστασίας του σκληρού πυρήνα των δικαιωμάτων, ούτε να μετεξελιχθεί η οικονομική κρίση σε αμφισβήτηση των βασικών παραμέτρων του κράτους δικαίου. Στις συνθήκες μιας πρωτοφανούς κρίσης η ισχυροποίηση των ανεξάρτητων εγγυητικών θεσμών αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη μείωση της αβεβαιότητας και ανασφάλειας των πολιτών, προσφέροντας κανόνες και συντεταγμένες λύσεις σε περιπλοκές της δυσχερούς καθημερινότητας. Η Ελλάδα δεν απειλείται μόνον από το δημοσιονομικό έλλειμμα και την οικονομική ύφεση αλλά εξίσου και από την αποδυνάμωση των θεσμών, καθώς αυτά τα δύο μεγέθη διαλεκτικά αλληλοτροφοδοτούνται.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Εισαγωγή
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Οι δραστηριότητες της χρονιάς

Το κύριο μέρος των αναφορών επικεντρώνεται σε τομείς που πλήττονται περισσότερο από τη δημοσιονομική και ανθρωπιστική κρίση εξαιτίας των ανατρεπτικών αλλαγών που σημειώθηκαν στη νομοθεσία, αλλά και της αδυναμίας της Διοίκησης η οποία ασθμαίνει για να ανταποκριθεί στα καθήκοντά της εξαιτίας της βαθμιαίας υποστελέχωσης και της έλλειψης πόρων.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Οι δραστηριότητες της χρονιάς
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Όψεις ανθρωπιστικής κρίσης και ευάλωτες ομάδες

Ορισμένες συνέπειες της οικονομικής κρίσης αποκτούν χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής κρίσης για κάποιες κοινωνικές ομάδες. Ο Συνήγορος συνοδεύει τις παρεμβάσεις του με επιχειρήσεις ενημέρωσης, επιδιώκοντας να πληροφορήσει αλλά και να πληροφορηθεί ο ίδιος για νέα πραγματικά προβλήματα που οι πολίτες είναι πιθανό να μη βρίσκουν τρόπο να τα θέσουν υπόψη του.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Όψεις ανθρωπιστικής κρίσης και ευάλωτες ομάδες
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Προσφυγικό ζήτημα και μετανάστευση

Το προσφυγικό και το μεταναστευτικό ζήτημα προσέλαβαν κατά το 2015 πρωτόγνωρες διαστάσεις, λόγω εξωγενών εξελίξεων αλλά και λόγω ενδημικών διοικητικών ή νομοθετικών αδυναμιών. Ο Συνήγορος υπενθυμίζει ότι ορθολογική, τελικά, διαχείριση είναι μόνον η δικαιοκρατική διαχείριση. Ζητούμενο παραμένει η μεταχείριση ανθρώπων και όχι η διαχείριση στατιστικών, ο χειρισμός των προβληματικών καταστάσεων με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των εγγυήσεων του κράτους δικαίου.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Προσφυγικό ζήτημα και μετανάστευση
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Κοινωνική ασφάλιση και αλληλεγγύη

Η προσκόλληση των ασφαλιστικών φορέων στο γράμμα του νόμου, η πλημμελής εφαρμογή του ισχύοντος κοινωνικοασφαλιστικού πλαισίου αλλά και η ανεπαρκής ενημέρωση των πολιτών για τα δικαιώματά τους καταλήγουν συχνά στην απώλεια ασφαλιστικών και κοινωνικών παροχών, που πλήττει ιδιαίτερα τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Κοινωνική ασφάλιση και αλληλεγγύη
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Εργασία

Στη συγκυρία αυτή αναδείχθηκε ακόμη πιο έντονα η αναγκαιότητα λήψης μέτρων κοινωνικής προστασίας, κυρίως υποστήριξης για τους ανέργους και ενίσχυσης της απασχόλησης. Εξίσου έντονα αναδείχθηκε η ευθύνη του κράτους για την κατοχύρωση και τη διευκόλυνση άσκησης επαγγελματικών δικαιωμάτων, τα οποία προσκρούουν σε διαχρονικές διοικητικές δυσλειτουργίες ή προκαταλήψεις.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Εργασία
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Περιβάλλον και υποδομές

Το 2015 δόθηκαν ευκαιρίες για πολύπλευρες διαπιστώσεις σχετικά με την περιβαλλοντική πολιτική σε συνθήκες κρίσης, ως γενικό ζήτημα που αναδύεται μέσα από ποικίλες κατηγορίες υποθέσεων. Οι ίδιες συνθήκες προσδίδουν νέες διαστάσεις στην αναζήτηση ισορροπίας ανάμεσα στο περιβάλλον και στα έργα υποδομής, ένα χρόνιο πρόβλημα που καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρο στην περίπτωση των νησιών.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Περιβάλλον και υποδομές
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Οικονομικές συναλλαγές κράτους-πολιτών

Ξεχώρισαν τα ζητήματα φορολόγησης της κατοχής ακίνητης περιουσίας, σε συνδυασμό με προβλήματα που ανακύπτουν κατά τη φορολόγηση εισοδήματος αλλά και την είσπραξη δημόσιων εσόδων για λογαριασμό τρίτων ή τη λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης. Επιπλέον παραμένουν ανενεργές διατάξεις που προβλέπουν εναλλακτικούς, πέραν της καταβολής χρημάτων, τρόπους εξόφλησης φόρου. Συνεχίζονται, τέλος, περιστατικά κακοδιοίκησης και ενδημικής παρερμηνείας διατάξεων από υπηρεσίες αρμόδιες για την είσπραξη προστίμων και τελών.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Οικονομικές συναλλαγές κράτους-πολιτών
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Το πρόσωπο και ο νόμος

Τα πεδία συνάντησης του νόμου με την προσωπική κατάσταση των ανθρώπων, ιδίως τα πολιτικά δικαιώματα, η προσωπική ελευθερία και η έννομη προστασία της προσωπικότητας, χαρακτηρίζονται από αίσθηση ιδιαίτερης κρισιμότητας, καθώς εκεί κρίνονται θεμελιώδεις πολιτειακές επιλογές αλλά και θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών. Με ανάλογη ευαισθησία αντιμετωπίζει τα θέματα αυτά ο Συνήγορος, συχνά συναντώντας ακραίες καταστάσεις δοκιμασίας του κράτους δικαίου.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Το πρόσωπο και ο νόμος
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Εκπαίδευση

Οι δυσλειτουργίες στον χώρο της σχολικής εκπαίδευσης ανάγονται κυρίως στην έλλειψη εκπαιδευτικών και την υπολειτουργία ολοήμερων τμημάτων. Οι αναφορές που έθεταν ζητήματα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού ανέδειξαν την ανάγκη συνεργασίας επαγγελματιών ψυχικής υγείας με τις σχολικές μονάδες. Ο τομέας της Ειδικής Αγωγής χρήζει ενίσχυσης με προσωπικό, αλλά και συνεργασίας με διαγνωστικές και υποστηρικτικές δομές. Η χορήγηση οικονομικών ενισχύσεων που συνδέονται με την εκπαίδευση προσκρούει σε γραφειοκρατικές δυσκολίες, γεγονός που ακυρώνει στην πράξη τον σκοπό της ενίσχυσης οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Εκπαίδευση
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Εκδοχές κακοδιοίκησης

Ως κύριες εστίες κακοδιοίκησης αναδεικνύονται οι αποκεντρωμένες διοικήσεις και οι δήμοι, που υστερούν στην τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών ελέγχου νομιμότητας και αδυνατούν να εφαρμόσουν τις ρυθμίσεις του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου. Διοικητικές πρακτικές που καταλήγουν σε ευθεία παραβίαση δικαιωμάτων των πολιτών αλλά και των αρχών της χρηστής διοίκησης, της αναλογικότητας και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης διαπιστώνονται στη δράση αστυνομικών αρχών και ασφαλιστικών φορέων.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Εκδοχές κακοδιοίκησης
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Καταπολέμηση των διακρίσεων - Ειδική έκθεση 2015

Η παρούσα Έκθεση αποτυπώνει τη δράση του Συνηγόρου του Πολίτη ως φορέα προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού, σύμφωνα με την κατά τον Ν. 3304/2005 αρμοδιότητά του. Ενόψει της επικείμενης αναθεώρησης του νομοθετικού πλαισίου, παρέχεται η ευκαιρία μιας συνολικής επανεκτίμησης της νομοθεσίας και ιδίως των προβλέψεων εκείνων που ανέδειξαν αδυναμίες κατά τη δεκαετή εφαρμογή τους.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Καταπολέμηση των διακρίσεων - Ειδική έκθεση 2015
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Φύλο και εργασιακές σχέσεις - Ειδική έκθεση 2015

Στον δημόσιο τομέα ενσωματώνεται μεν η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ίση μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και την εργασία, αλλά η συνήθως πρόχειρη και κατά λέξη ενσωμάτωση, χωρίς μελέτη και προσαρμογή στα εγχώρια δεδομένα, οδηγεί σε πλημμελή εφαρμογή. Από την άλλη πλευρά, οι απασχολούμενοι στον ιδιωτικό τομέα διστάζουν να διεκδικήσουν τα εργασιακά τους δικαιώματα ή παραιτούνται μερικώς από αυτά, υπό τον φόβο της πιθανής απώλειας της θέσης εργασίας τους είτε της απώλειας του συνόλου των δικαιωμάτων τους, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας των εργοδοτών.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Φύλο και εργασιακές σχέσεις - Ειδική έκθεση 2015
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Επιστροφές αλλοδαπών - Ειδική έκθεση 2015

Η έκθεση αποτυπώνει τη δράση του Συνηγόρου του Πολίτη για τον εξωτερικό έλεγχο αναγκαστικών επιστροφών, σύμφωνα με την ειδική αρμοδιότητά του κατ’ άρθρο 23 παράγρ. 6 Ν. 3907/2011. Κατά το 2015 οι επιχειρήσεις αναγκαστικής απομάκρυνσης αλλοδαπών φαίνεται να συνεχίζουν να προσκρούουν σε αδυναμίες πολιτικές, όπως ο βαθμός συνεργασίας κάποιων προξενικών αρχών για την ταυτοποίηση των προς επιστροφή αλλοδαπών, αλλά και διοικητικές. Σε αυτά έρχεται να προστεθεί η έλλειψη σταθερής χρηματοδότησης των προαναχωρησιακών κέντρων αλλά και των επιστροφών.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Επιστροφές αλλοδαπών - Ειδική έκθεση 2015
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Πρόληψη βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης - Ειδική έκθεση 2015

Η παρούσα Έκθεση αποτυπώνει τη δράση του Συνηγόρου του Πολίτη το έτος 2015, ως Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης Βασανιστηρίων, σύμφωνα με την ειδική αρμοδιότητά του, κατ’ άρθρο δεύτερο Ν. 4228/2014. Κατά το 2015 οι εργασίες ακολούθησαν τρεις βασικούς άξονες: ανάλυση πεδίου και αναζήτηση καλών πρακτικών και συνεργασιών, μεθοδολογία συλλογής στοιχείων και επεξεργασίας προτάσεων, διαμόρφωση κριτηρίων επιλογής χώρων για τη διενέργεια επισκέψεων.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Πρόληψη βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης - Ειδική έκθεση 2015
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού

Κατά τη διάρκεια του 2015 ο Συνήγορος έλαβε σημαντικό αριθμό πρωτοβουλιών για να βρεθεί κοντά στα παιδιά και τα θέματα που τα απασχολούν, αλλά και για να συνδράμει στη διατύπωση θεσμικών προτάσεων για τα ζητήματα που αναδεικνύονται κατά προτεραιότητα στην κοινωνική ζωή της χώρας. Ο Συνήγορος δίνει μεγάλη σημασία στην ενίσχυση των δράσεων που καλλιεργούν στα παιδιά και στους εφήβους τη συνείδηση ενεργού πολίτη και τους προσφέρουν δυνατότητες επικοινωνίας, έκφρασης, δημιουργίας, πολιτιστικής και κοινωνικής συμμετοχής.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Νομοθετικές και οργανωτικές προτάσεις

Προτάσεις που υποβλήθηκαν το 2015 – Αποδοχή προτάσεων προηγούμενων ετών.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Νομοθετικές και οργανωτικές προτάσεις
31/12/2015 - Ετήσια Έκθεση
- Νομικό πλαίσιο και λειτουργία του θεσμού

Νομικό πλαίσιο - Οργάνωση και στελέχωση του Συνηγόρου του Πολίτη.
Συμπληρωματικά Αρχεία: Νομικό πλαίσιο και λειτουργία του θεσμού