ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ - ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ Γραφείο επικοινωνίας & τύπου

1. Ο Συνήγορος του Πολίτη δέχεται σημαντικό αριθμό αναφορών οι οποίες έχουν ως αντικείμενο τη διεκδίκηση κοινωνικοασφαλιστικών παροχών. Μέσω των αναφορών αναδύεται, μεταξύ άλλων, το αίτημα διασφάλισης ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης. Πιστεύετε ότι με τον νέο ασφαλιστικό νόμο ενισχύεται η κοινωνική αλληλεγγύη; Το «Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης των Γενεών» που προβλέπεται μπορεί να δώσει λύση στο υπάρχον πρόβλημα;

ΜΜ. Το ζήτημα της διασφάλισης ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, με την έννοια της προστασίας από τη φτώχεια, είναι πολύ ευρύτερο του ασφαλιστικού - για πολλούς λόγους. Κατ' αρχήν, η κοινωνική ασφάλιση στη χώρα μας κατά βάση παρέχει συντάξεις. Συνεπώς, οι νεότερες ηλικίες μένουν μάλλον απροστάτευτες. Ακόμη και οι συνταξιούχοι, όμως, παρά το πολύ υψηλό δημοσιονομικό κόστος των συντάξεων, δεν προστατεύονται επαρκώς από τη φτώχεια, όπως άλλωστε δείχνουν τα πολύ υψηλά ποσοστά φτώχειας των ηλικιωμένων. Εν μέρει το πρόβλημα οφείλεται στον κατακερματισμό του συστήματος συντάξεων, και ειδικότερα στην πληθώρα μέτρων υπέρ των χαμηλοσυνταξιούχων: κατώτατες συντάξεις ΙΚΑ και ταμείων, βασικές συντάξεις αγροτών, συντάξεις ανασφαλίστων, ΕΚΑΣ). Ένα συνεκτικότερο σύστημα θα μπορούσε ενδεχομένως να καλύψει καλύτερα τα σημερινά κενά προστασίας.
Όσον αφορά τις νεότερες ηλικίες, το ζήτημα της προστασίας από τη φτώχεια δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από ένα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Η φτώχεια δεν είναι 'ασφαλίσιμος κίνδυνος' όπως η μητρότητα, η ασθένεια ή ακόμη και η ανεργία. Εκείνοι που δεν καταφέρνουν να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης στον εαυτό τους και στην οικογένειά τους, συνήθως δεν έχουν σταθερή δουλειά άρα ούτε τα απαραίτητα ένσημα για κάποιο επίδομα κοινωνικής ασφάλισης. Η διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης και η προστασία από τη φτώχεια στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες προϋποθέτει ένα ισχυρό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, κατά κανόνα με τη μορφή ενός προγράμματος ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος.
Γενικά το σημερινό σύστημα συντάξεων είναι άδικο στη μεταχείριση διαφορετικών κατηγοριών συνταξιούχων, ενώ είναι επίσης σοβαρά ελλειμματικό - σε βαθμό που απειλεί τη βιωσιμότητά του. Ένα τέτοιο σύστημα συντάξεων δεν υπηρετεί ούτε την κοινωνική αλληλεγγύη ούτε την αλληλεγγύη των γενεών. Όμως, ο νέος ασφαλιστικός νόμος, με το νεοσυσταθέν «Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης των Γενεών», είναι υπερβολικά αποσπασματικός ώστε να δώσει λύση στο πρόβλημα της ανισότητας, και υπερβολικά άτολμος ώστε να δώσει λύση στο πρόβλημα της βιωσιμότητας.

ΠΠ. Η εξασφάλιση αξιοπρεπούς επιπέδου διαβιώσεως των ασφαλισμένων αποτελεί στόχο της κοινωνικής ασφαλίσεως που πραγματώνεται με την αναπλήρωση του εισοδήματος από την εργασία μετά την επέλευση των ασφαλιστικών κινδύνων. Το ποσοστό αναπλήρωσης του εισοδήματος στην Ελλάδα από την κύρια και την επικουρική ασφάλιση παρουσιάζει πτωτικές τάσεις. Στην πράξη οι αναπροσαρμογές των παροχών είναι κατώτερες του ποσοστού αυξήσεως του τιμαρίθμου και τούτο σταδιακά οδηγεί σε υποχώρηση του ποσοστού αναπλήρωσης των παροχών. Διαφορετική είναι η περίπτωση των παροχών που αποσκοπούν στην ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων. Οι παροχές αυτές δεν αντιστοιχούν στις εισφορές που έχουν καταβληθεί και χρηματοδοτούνται συνήθως με προσφυγή στην εθνική αλληλεγγύη (φορολογία). Παροχές, όπως οι κατώτατες συντάξεις ή το ΕΚΑΣ, καλύπτουν διαστήματα υποαπασχόλησης που δεν έχουν επιτρέψει στον ασφαλισμένο να συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για να θεμελιώσει ικανοποιητικό επίπεδο παροχών. Τα διαστήματα αυτά δεν αποκλείεται να υποκρύπτουν και μαύρη εργασία.
Ο νέος ασφαλιστικός νόμος περιλαμβάνει κυρίως ρυθμίσεις που αφορούν στην οργάνωση των ασφαλιστικών οργανισμών και δευτερευόντως στα ειδικά όρια ηλικίας συνταξιοδοτήσεως. Η αιτιολογική έκθεση αναφέρει ότι σκοπός είναι η ενίσχυση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος. Ωστόσο, οι ρυθμίσεις του δεν εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα. Η εξοικονόμηση των διοικητικών δαπανών προφανώς δεν αφορά στις διοικητικές υπηρεσίες, αφού αυτές διατηρούνται και δεν μειώνονται. Αν αφορά στη μείωση του αριθμού των Διοικητικών Συμβουλίων, πρόκειται για μηδαμινό κόστος σε σχέση με το σύνολο των διοικητικών δαπανών και αντικειμενικά δεν είναι σε θέση να επηρεάσει τη βιωσιμότητα. Δεν αναβαθμίζονται η εποπτεία και ο οικονομικός έλεγχος στο μέτρο που απουσιάζουν τα μέσα ελέγχου (αξιόπιστα οικονομικά στοιχεία), οι διαδικασίες, οι προδιαγραφές και το εξειδικευμένο προσωπικό. Ο νόμος δεν θεσπίζει τις διαδικασίες και τις προδιαγραφές ελέγχου ούτε τα προσόντα των ελεγκτών κ.ά. Περιορίζεται στην ανακεφαλαίωση των ανεπαρκών για την αναβάθμιση της εποπτείας και του οικονομικού ελέγχου διατάξεων για τον κυβερνητικό επίτροπο. Στα σημεία αυτά θα έπρεπε να επέλθουν οι βαθιές τομές του νομοθέτη. Το πολλαπλό των ασφαλιστικών οργανισμών δεν θα ενοχλούσε, αν υπήρχαν τα μέσα, οι διαδικασίες, οι προδιαγραφές ελέγχου και το κατάλληλο ελεγκτικό προσωπικό. Κατά συνέπεια, η μείωση του αριθμού των ασφαλιστικών οργανισμών δεν αναμένεται από μόνη της να αναβαθμίσει την εποπτεία και τον οικονομικό έλεγχο.
Εξάλλου, καμία μελέτη δεν δείχνει ανά ασφαλιστικό οργανισμό το γενεσιουργό αίτιο των ελλειμμάτων, ώστε να μπορούν να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα στη ρίζα τους. Δεν προκύπτει αν και πώς θα επέλθει μείωση των ελλειμμάτων η οποία θα είναι σε θέση να οδηγήσει σε βιώσιμους οργανισμούς κοινωνικής ασφαλίσεως. Επιπλέον, ο νέος ασφαλιστικός νόμος δεν στηρίζεται σε οικονομικές και αναλογιστικές μελέτες για τις επιπτώσεις της στο ασφαλιστικό σύστημα γενικά, στους επί μέρους ασφαλιστικούς οργανισμούς και στους ασφαλισμένους.
Ειδικότερα το ΑΚΑΓΕ έχει σκοπό να συγκεντρώσει ορισμένα ποσά από τους πόρους των πλέον εύρωστων ασφαλιστικών οργανισμών και να ενισχύσει τους ασφαλιστικούς οργανισμούς μετά το 2019, χρόνος κατά τον οποίο υπολογίζεται ότι το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα θα αντιμετωπίσει οξύτατα οικονομικά προβλήματα λόγω της εξάρσεως του δημογραφικού προβλήματος. Στην πράξη πάνωτς αναμένεται το ΑΚΑΓΕ να συμβάλλει στο να υποχωρήσει λιγότερο το ποσοστό αναπλήρωσης εισοδημάτων των ασφαλισμένων παρά στο να βελτιωθεί σε σχέση με το σημερινό. Παράλληλα με τον Ν. 3655/2008 καταργείται ο ΛΑΦΚΑ που επίσης χρηματοδοτούνταν από ποσοστό των κοινωνικών πόρων των εύρωστων ασφαλιστικών οργανισμών και ενίσχυε τους ελλειμματικούς.
Συνοψίζοντας, ο Ν. 3655/2008 μόνο έμμεσα ασχολείται με τη διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβιώσεως των ασφαλισμένων υπό την έννοια ότι το ποσοστό αναπλήρωσης του εισοδήματος συναρτάται και με τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών οργανισμών χωρίς πάντως να δίδει πλήρεις και σαφείς απαντήσεις στο ζήτημα της βιωσιμότητας. Μακάρι το θέμα της βιωσιμότητας και της διασφαλίσεως αξιοπρεπούς διαβιώσεως για τους ασφαλισμένους να ήταν τόσο απλό, ώστε με μια ενοποίηση να μπορούσε να επιλυθεί.

2. Θεωρείτε ότι η ενοποίηση των ταμείων θα επιλύσει το πρόβλημα της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών οργανισμών; Θα επιτύχει η ενοποίηση να οδηγήσει σε αναδιάρθρωση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης της χώρας μας όσον αφορά την οργανωτική του δομή και τον εξορθολογισμό των ασφαλιστικών καθεστώτων; Ποια πορεία ακολούθησαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα; Μπορούν να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα από την Ευρωπαϊκή εμπειρία;

ΜΜ. Η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών οργανισμών είναι δομικό πρόβλημα, όχι τόσο διαχειριστικό. Πάντως, η ύπαρξη και λειτουργία εκατοντάδων ταμείων επιβαρύνει το σύστημα με περιττά διοικητικά κόστη, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι τα περισσότερα ταμεία δεν είναι ικανά καλά-καλά να συντάξουν τον προϋπολογισμό τους, πόσω μάλλον να ολοκληρώσουν σχετικά γρήγορα τη διαδικασία έκδοσης των νέων συντάξεων. Επί πλέον, ο κατακερματισμός του ασφαλιστικού συστήματος διευκολύνει επίσης την παραχώρηση ειδικών προνομίων σε κάποιες κατηγορίες ασφαλισμένων, με κριτήρια που υπακούν στην πελατειακή - και καμμιά άλλη - λογική. Συνεπώς, η ενοποίηση των ταμείων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τον εξορθολογισμό του συστήματος. Η Ευρωπαϊκή εμπειρία επιβεβαιώνει αυτό το συμπέρασμα, καθώς τα οικονομικώς υγιέστερα και κοινωνικώς δικαιότερα συστήματα συντάξεων εντοπίζονται σε χώρες με ενιαία ασφαλιστικά καθεστώτα.

ΠΠ. Στην ΕΕ παρατηρείται ποικιλομορφία των ασφαλιστικών συστημάτων. Οι συγκρίσεις μεταξύ συστημάτων Βeveridge τύπου Bismarck (όπως είναι το ελληνικό σύστημα) δεν επιτρέπουν την εξαγωγή επιστημονικά ορθών συμπερασμάτων. Μεθοδολογικά ορθότερο είναι να γίνονται συγκρίσεις με χώρες που εφαρμόζουν παρόμοιου τύπου σύστημα, όπως είναι η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, το Βέλγιο κ.λπ. Τα προβλήματα βιωσιμότητας που αντιμετωπίζει κάθε ασφαλιστικό σύστημα δεν είναι τα ίδια. Έχουν σε μεγάλο βαθμό σχέση με το επίπεδο της απασχόλησης και με την ανταγωνιστικότητα κάθε οικονομίας. Πάντως, η ύπαρξη λιγότερων οργανισμών δεν σημαίνει κατ' ανάγκην εξοικονόμηση δαπανών ή καλύτερη διαχείριση. Σε κάθε περίπτωση, τα πρόβληματα των συμβάσεων προμηθειών και των επενδύσεων των ασφαλιστικών οργανισμών που φαίνεται ότι απασχολούσε τον νομοθέτη (βλ. την αιτιολογική έκθεση) θα μπορούσαν να επιλυθούν με ελάχιστες προδιαγραφές για τις συμβάσεις ή με ενιαίο όργανο για τις συμβάσεις ή με ανάθεση των επενδύσεων στην Τράπεζα της Ελλάδος κ.λπ. Εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν πολλές και είναι ζήτημα σταθμίσεως των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων εκάστης. Από την αιτιολογική έκθεση του Ν. 3655/2008 και από τη συζήτηση στη Βουλή δεν προκύπτει ότι αξιολογήθηκε το κόστος / όφελος εναλλακτικών λύσεων ούτε εξετάσθηκε η συγκεκριμένη ωφέλεια που θα προκύψει από την ενοποίηση και εάν και με ποιο τρόπο θα βελτιωθεί η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών οργανισμών.
Οι οργανισμοί μειώνονται σε αριθμό, οι υπηρεσίες όμως (διευθύνσεις, τμήματα κ.λπ.) όχι μόνο δεν μειώνονται αλλά αυξάνονται, διότι δημιουργούνται και οι διευθύνσεις γενικής διοικήσεως. Κατά τη γνώμη μου, η βιωσιμότητα δεν έχει να κάνει τόσο με το οργανωτικό σχήμα, όσο με τις ουσιαστικές ασφαλιστικές και διοικητικές ρυθμίσεις και την ενίσχυση της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει τη θέσπιση κανόνων ουσιαστικού ασφαλιστικού δικαίου, όπως για παράδειγμα ενίσχυση της επαγγελματικής ασφάλισης σε σχέση με την κύρια και την επικουρική, εισαγωγή κανόνων ευελιξίας στην ασφαλιστική σχέση, περισσότερες επιλογές για τον ασφαλισμένο, αναδιάρθρωση των εισφορών και του τρόπου είσπραξης των εισφορών, μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα των εισφορών, προσπάθεια δημιουργίας ενός μικρού κεφαλαίου στα διανεμητικά συστήματα, εξάλειψη της μαύρης εργασίας, υποστηρικτικά μέτρα για όσους ξεκινούν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, υποστηρικτικά μέτρα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού κ.λπ.

3. Με την ενοποίηση των ταμείων ΤΣΑ, ΤΕΒΕ και ΤΑΕ στον ΟΑΕΕ δημιουργήθηκαν σοβαρά προβλήματα διοικητικής και λειτουργικής φύσης με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις στην καταβολή των συνταξιοδοτικών παροχών. Πώς προβλέπετε ότι θα εφαρμοστεί η πρόσφατη ενοποίηση και, σε περίπτωση που παρουσιαστούν καθυστερήσεις, υπάρχει τρόπος για να ξεπεραστεί το τυχόν πρόβλημα;

ΜΜ. Δεδομένης της προχειρότητας με την οποία συνήθως υλοποιούνται παρόμοια μέτρα, αλλά και της απροθυμίας των ενδιαφερομένων φορέων να τα εφαρμόσουν, η εμφάνιση λειτουργικών προβλημάτων δεν θα πρέπει να εκπλήσσει κανέναν. Οι πολιτικές εξοικονόμησης πόρων είναι «ακριβές», επειδή μια καλύτερη υποδομή απαιτεί καλύτερη χρηματοδότηση και καλύτερο σχεδιασμό. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις, ακόμη και ένα απολύτως εύλογο μέτρο - όπως αυτό της ενοποίησης των ταμείων - κινδυνεύει να συκοφαντηθεί και τελικά να βαλτώσει.

ΠΠ. Η πρόσφατη ενοποίηση δεν επεμβαίνει στους κανονισμούς παροχών. Επομένως, δεν θα τεθούν για τους ασφαλισμένους τα προβλήματα που τέθηκαν στον ΟΑΕΕ, όπου έγινε ενοποίηση του Κανονισμού Παροχών με παράλληλη διατήρηση του δικαιώματος επιλογής του ευνοϊκότερου για τον ασφαλισμένο ασφαλιστικού καθεστώτος. Ωστόσο, εκείνο που είναι κοινό με την ενοποίηση στον ΟΑΕΕ και είναι προφανές ότι αποτελεί βασική αιτία δυσλειτουργιών είναι ότι ενοποιούνται ασφαλιστικοί οργανισμοί με διαφορετικό βαθμό βιωσιμότητας και διαφορετικό επίπεδο οργανώσεως. Στον ΟΑΕΕ επιβεβαιώθηκε το αυτονόητο, ότι δηλαδή η η θέση των ασφαλισμένων του ΤΕΒΕ (που ήταν καλύτερη της θέσεως των ασφαλισμένων στο ΤΑΕ και στο ΤΣΑ) υποβαθμίσθηκε από την ενοποίηση, ενώ αντίστοιχα η θέση των ασφαλισμένων του ΤΑΕ και του ΤΣΑ ελαφρώς αναβαθμίσθηκε. Με άλλα λόγια, καλούνται οι καλύτερα οργανωμένοι ασφαλιστικοί οργανισμοί και οι περισσότερο φερέγγυοι να επωμιστούν τα οικονομικά και οργανωτικά προβλήματα των λιγότερο βιώσιμων και χειρότερα οργανωμένων. Δεν αποκλείεται δε οι οργανισμοί αυτοί να μην το αντέξουν, όπως για παράδειγμα έγινε με τον ΟΑΕΕ που δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα και χρειάζεται κρατική ενίσχυση για την καταβολή των συντάξεων.
Όσον αφορά στις καθυστερήσεις στην απονομή των παροχών είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν παρά τα περί του αντιθέτου υποστηριζόμενα από τη ΓΓΚΑ. Αναμένεται σταδιακά να βελτιωθούν τα πράγματα και να φθάσουν στους ρυθμούς που είχαν στο παρελθόν με τα καταργηθέντα ταμεία. Τελικά, δεν είναι αντιληπτό σε τι βελτιώνει η ενοποίηση τη θέση των ασφαλισμένων, αφού δεν βελτιώνει σε κάτι την απονομή των παροχών, δεν αφορά στις διαδικασίες απονομής των παροχών ούτε στις προϋποθέσεις. Οι ίδιες υπηρεσίες, με τις ίδιες διαδικασίες και τις ίδιες προϋποθέσεις θα κρίνουν τα αιτήματα των ασφαλισμένων.

4. Κρίνετε ότι ο νέος ασφαλιστικός νόμος θα συμβάλλει στην αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας των Ταμείων; Ποια είναι η γνώμη σας για το διπλασιασμό των ημερών ασφάλισης που απαιτούνται πλέον για τη χορήγηση βιβλιαρίου υγείας; Μήπως μία ασφαλιστική μεταρρύθμιση θα μπορούσε να συνδυαστεί με την αποδέσμευση των παροχών ασθένειας από τα ασφαλιστικά ταμεία;

ΜΜ. Η διατήρηση των ταμείων υγείας παρά την ίδρυση του ΕΣΥ αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία που έχει κοστίσει ακριβά στο δημόσιο σύστημα υγείας: μεγαλύτερη ταλαιπωρία των ασθενών, περισσότερες ανισότητες μεταξύ κατηγοριών, υψηλότερα διοικητικά κόστη στο σύστημα. Οι υπηρεσίες ασθένειας των ταμείων υγείας θα έπρεπε προ πολλού να έχουν συγχωνευθεί με τις αντίστοιχες του ΕΣΥ. Ωστόσο, αν κρίνω από την παταγώδη αποτυχία όλων μέχρι τώρα των προσπαθειών προς αυτή την κατεύθυνση, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να είναι στην ημερήσια διάταξη της πολιτικής υγείας στη χώρα μας.
Εν τω μεταξύ, η σκλήρυνση των ασφαλιστικών προϋποθέσεων για την χορήγηση βιβλιαρίου υγείας μας απομακρύνει ακόμη περισσότερο από το στόχο της χωρίς φραγμούς πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, την επίτευξη του οποίου υποτίθεται ότι εξασφάλισε η ίδρυση του ΕΣΥ πριν από 25 χρόνια. Ιδιαίτερα προβλήματα αναμένεται να δημιουργήσει σε κοινωνικές ομάδες με ελλιπές ιστορικό ασφάλισης, δηλ. λίγα ένσημα: οι άνεργοι, οι επισφαλώς απασχολούμενοι, όσοι εργάζονται σε ανασφάλιστες εργασίες, οι νέοι, οι ξένοι εργάτες. Αδυνατώ να κατανοήσω ποιον ακριβώς στόχο πολιτικής εξυπηρετεί η στέρηση στοιχειωδών δικαιωμάτων ασφάλισης υγείας από αυτές τις κοινωνικές ομάδες - ένα μέτρο με αμφίβολα (εισπρακτικά;) οφέλη και απολύτως προβλέψιμες και απολύτως αρνητικές συνέπειες στην υγεία των ενδιαφερομένων και στο ήδη διάτρητο «κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας».

ΠΠ. Για τις παροχές υγειονομικής περιθάλψεως του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ προβλέπεται αύξηση των ημερών εργασίας που απαιτούνται για τη θεμελίωση του δικαιώματος. Ο σκοπός ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους είναι η κοινωνική ένταξη των πολιτών και όχι η παραπομπή τους στις προνοιακές υπηρεσίες, όπου η θέση του δικαιούχου των παροχών εξαρτάται από την ύπαρξη των προνοιακών προγραμμάτων, την εκτίμηση της ανάγκης, την ευρεία διακριτική ευχέρεια του διοικητικού οργάνου. Ωστόσο, οι παροχές αυτές δεν μπορεί να χρηματοδοτηθούν με την αλληλεγγύη μεταξύ των ασφαλισμένων, αλλά με την εθνική κοινωνική αλληλεγγύη (φορολογία).
Στη Γαλλία, για παράδειγμα, της οποίας το σύστημα ακολουθεί επίσης το πρότυπο Bismarck, όπως και το ελληνικό, από το 2000 έχει γενικευθεί η ασφάλιση ασθενείας. Με λίγα λόγια στη Γαλλία επεκτείνεται η ασφαλιστική τεχνική στην πρόνοια, προκειμένου να αναβαθμισθεί η προστασία όσων έχουν λίγες ημέρες ασφαλίσεως (π.χ. εποχιακά εργαζόμενοι, νέοι κ.λπ.), ενώ ο έλληνας νομοθέτης επιλέγει την παραπομπή στην πρόνοια των ευάλωτων αυτών εργαζομένων, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η προστασία τους για τον κίνδυνο της ασθένειας. Πέραν των ρωγμών που δημιουργούνται στην κοινωνική συνοχή, δεν προκύπτει και κάποιο αξιόλογο οικονομικό όφελος, διότι το μέτρο παραπέμπει και πάλι στον κρατικό προϋπολογισμό μέσω της πρόνοιας και του ΕΣΥ.