Απαντούν οι: Χρήστος Ξαγοράρης και η Φεϊρούζ (Φέη) Αλ-Άγκμπαρι, μέλη της Ομάδας Εφήβων Συμβούλων του Συνηγόρου του Παιδιού.

Πιστεύεις ότι στην εποχή μας η γνώμη των εφήβων ακούγεται αρκετά;

Χ.Ξ: Πιστεύω πως θα μπορούσε να ακούγεται περισσότερο τουλάχιστον σε θέματα τα οποία αφορούν τους εφήβους, όπως για παράδειγμα η παιδεία. Η γνώμη των εφήβων, αν και μερικές φορές όχι και τόσο κομψά διατυπωμένη όπως αυτή των «μεγάλων», μπορεί να βοηθήσει την κοινωνία να δει τα πράγματα από μια άλλη σκοπιά. Για να είμαστε ειλικρινείς, η νεολαία δεν αποτελεί κανενός είδους πανάκεια, ούτε μπορεί από τη μία μέρα στην άλλη να βρει την λύση στα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία γιατί πολύ απλά τα περισσότερα από αυτά δεν τα γνωρίζει. Όταν όμως το θέμα της παιδείας επανέρχεται στα Μ.Μ.Ε. λίγες είναι οι φορές που έχω δει μαθητικό εκπρόσωπο να εκφράζει την άποψη του πάνω σε αυτό. Αντιθέτως, οι τηλεοπτικοί σταθμοί αρέσκονται να ρωτάνε μαθητές για θέματα όπως η μόδα, οι ηθοποιοί, το lifestyle, υποβαθμίζοντας έτσι τον ρόλο μας σε αυτόν του υπάκουου «χάφτη», του παθητικού καταναλωτή. Ίσως αυτό να είναι το κοινωνικό μας status για κάποιους, αλλά νομίζω πως αξίζουμε κάτι καλύτερο. Είναι καιρός λοιπόν πιστεύω να ακούσουν οι μεγαλύτεροι την γνώμη των νέων περισσότερο, με ανοιχτό μυαλό και σοβαρότητα· και ας μην την αποδεχτούν. Δεν γίνεται σε θέματα που μας αφορούν να κανονίζουν άλλοι για εμάς, χωρίς εμάς. Και ίσως τελικά μαζί με τους νέους που έσπασαν και έκαψαν την Αθήνα να φταίει και η κοινωνία που δεν τους έβαλε στο τραπέζι του διαλόγου να τους ρωτήσει γιατί.

Φ.Α: Κατά τη γνώμη μου δεν ακούγεται σχεδόν καθόλου. Οι περισσότεροι ενήλικοι έχουν μια εικόνα ενός αδιάφορου εφήβου για τα θέματα που απασχολούν το κοινωνικό σύνολο και θεωρούν τη γνώμη του ανύπαρκτη. Μήπως όμως η αδιαφορία ενός ενήλικα δημιουργεί έναν αδιάφορο έφηβο; Αυτή την ερώτηση πιστεύω, πρέπει να τη θέσουν στον εαυτό τους εκείνοι που πιστεύουν ότι οι έφηβοι δεν έχουν τίποτα να πουν. Είναι θλιβερό το γεγονός ότι έπρεπε να πεθάνει ένας έφηβος για να ακουστεί η φωνή των εφήβων στη χώρα μας και να ενδιαφερθεί η κοινωνία για το τι έχει να πει η νέα γενιά για το μέλλον που της φτιάχνουν και το παρόν στην οποία την ανάγκασαν να ζει. Ναι, οι έφηβοι έχουν γνώμη, άποψη, φωνή και προσπάθησαν να ακουστούν πολλές φορές αλλά κάποιοι είχαν τα αυτιά τους ερμητικά κλειστά γιατί φοβόντουσαν μήπως ακούσουν μια αλήθεια που θα χαλούσε τον ιδεατό τους υπέροχο, κόσμο που τους προστάτευε από μια θλιβερή πραγματικότητα.

Τι νομίζεις ότι έκανε τούς εφήβους να ξεσηκωθούν τον Δεκέμβρη του 2008;

Χ.Ξ: Μιλώντας γενικά και όχι μόνο για τους έφηβους αλλά για όλους, κατά την γνώμη μου, λίγοι ξεσηκώθηκαν τον Δεκέμβρη. Οι περισσότεροι ξύπνησαν απότομα, ταρακουνήθηκαν λίγο και αφού συμφώνησαν μεταξύ τους ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη και ότι η χώρα είναι εκτός ελέγχου επέστρεψαν πάλι στον λήθαργο. Όσον αφορά τους έφηβους τώρα, υπήρξε όντως ένα πρωτόγνωρο, τουλάχιστον για την γενιά μας, ρεύμα κινητοποιήσεων. Μετά την δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου πολλοί έφηβοι αγανάκτησαν, άλλοι στενοχωρήθηκαν, άλλοι φοβήθηκαν, άλλοι απλά αδιαφόρησαν και άλλοι βρήκαν επιτέλους μια αδιάψευστη αφορμή να αμφισβητήσουν ό,τι σιγά σιγά αρχίζουν και καταλαβαίνουν ότι κρύβεται πίσω από όλα. Αυτό που γενικά αποκαλούμε σύστημα. Υπήρχε βέβαια και μια μερίδα νέων που λαμβάνοντας ως ευκαιρία αυτό το γεγονός προέβη σε «ηρωισμούς», υπερβολές και ακρότητες που δεν είχαν άλλο στόχο από τον εντυπωσιασμό και την ικανοποίηση από μια ψευδαίσθηση αντίστασης ενάντια στο σύστημα. Βέβαια, αυτά τα περιστατικά ήταν πολύ λίγα και οι καταστροφές στο κέντρο της Αθήνας προέρχονται σίγουρα από άλλους παράγοντες. Οι έφηβοι πάντως κατέβηκαν στους δρόμους. Για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Άλλος για τον θάνατο του Αλέξη, άλλος για την παιδεία, άλλος για την παρέα, άλλος για να νιώσει χρήσιμος, άλλος γιατί δεν είχε ξαναπάει σε πορεία, άλλος από αντίδραση στους γονείς του. Εδώ κάποιος βέβαια μπορεί να πει πως τα κίνητρα των περισσότερων νέων είναι ευτελή και συνεπώς και ο αγώνας τους είναι ευτελής. Τα πιθανά ευτελή κίνητρα όμως δεν προϋποθέτουν ούτε λιγότερη θέληση για την επίτευξη ενός σκοπού ούτε λιγότερη δράση. Αντιθέτως, όλα τα παιδιά φώναζαν με το ίδιο πάθος τα συνθήματα. Οι συνθήκες σε κάνουν επαναστάτη. Δεν γεννιέσαι από μόνος σου.

Φ.Α: Η δολοφονία του Αλέξη ήταν μόνο η αφορμή πιστεύω. Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή τη κοινωνική εξέγερση είναι κυρίως η αγανάκτηση για την αδιαφορία της πολιτείας για το σημαντικότερο παράγοντα που οδηγεί στην εξέλιξη της κοινωνίας, την παιδεία. Υπάρχουν τόσες ελλείψεις σε αυτό τομέα αλλά και τεράστια αδιαφορία από την πλευρά του κράτους που οι έφηβοι μη βρίσκοντας κάποιο άλλο τρόπο να αντιδράσουν και να ακουστούν, βγήκαν στους δρόμους. Φυσικά, από τα ΜΜΕ αυτή η πράξη χαρακτηρίστηκε ως ένας ακόμη τρόπος να χαθούν ώρες μαθήματος και να τονίσουν την ανωριμότητα των έφηβων. Κανείς από αυτούς δεν αντιλήφθηκε όμως ότι οι έφηβοι δεν θέλουν να συμβιβαστούν με ένα μέτριο παρόν και ένα ακόμη πιο μέτριο μέλλον που μας προσφέρουν οι ενήλικοι του σήμερα, αλλά θέλουν κάτι ακόμη καλύτερο που θα μπορούν με υπερηφάνεια να περάσουν στις επόμενες γενιές. Αυτός λοιπόν ο ξεσηκωμός είχε αφυπνιστικό χαρακτήρα, ήθελε να δηλώσει την ενεργή παρουσία των εφήβων στη κοινωνία και την απαίτηση τους να ακουστούν.

Ποια είναι τα σημαντικότερα πράγματα που πρέπει να αλλάξουν στην κοινωνία μας ως προς την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών;

Χ.Ξ: Τα παιδιά δεν είναι καθόλου λιγότερο άνθρωποι. Ίσα ίσα χρειάζονται περισσότερη προστασία. Ανάμεσα στα άλλα είδη προστασίας που χρειάζονται είναι και η νομική. Και αυτό γιατί τα παιδιά δεν είναι σε θέση ούτε να θεσπίσουν νόμους που τα αφορούν ούτε να υπερασπιστούν τα δικαιώματα τους. Έτσι υπάρχουν φορείς όπως ο Συνήγορος του Παιδιού που έχουν αναλάβει αυτό το έργο.
Στην κοινωνία μας πάντως υπάρχουν κάποια πράγματα που ίσως θα έπρεπε να αλλάξουν όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών:

1. Περισσότερη ενημέρωση για την ύπαρξη των δικαιωμάτων του παιδιού
2. Περισσότερη ενημέρωση για φορείς υπεράσπισης των δικαιωμάτων του παιδιού (όπως ο Συνήγορος του Παιδιού)
3. Αύξηση ποινών για παραπτώματα που σχετίζονται με την σωματική ακεραιότητα των παιδιών.
4. Απαγόρευση φυλάκισης ανηλίκων.

Φ.Α: Καταρχάς, η κοινωνία θα πρέπει να δεχτεί ότι και οι έφηβοι έχουν δικαίωμα να εκφράζονται και να λένε ελεύθερα τη γνώμη τους ως μέλη της κοινωνίας, και αυτή η γνώμη να γίνεται σεβαστή όπως και κάθε ενήλικα. Επίσης, πιστεύω ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που οι μεγάλοι βλέπουν τα παιδιά. Εννοώ δηλαδή ότι οι ενήλικοι έχουν την τάση να κρατούν μακριά τα παιδιά από την πραγματικότητα και τα προβλήματα που υπάρχουν γύρω τους, υποτίθεται για να τα προστατέψουν, αλλά το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η δημιουργία παθητικών παιδιών χωρίς προσωπική άποψη και αυτόνομη βούληση. Τέλος, ένα πολύ σημαντικό μέτρο που πρέπει να ληφθεί είναι η ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών καθώς πολλοί είναι αυτοί που αγνοούν ότι και τα παιδιά έχουν δικαιώματα.

Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων δεν αποδέχθηκε τις προτάσεις του ΣτΠ σχετικά με την αναγνώριση της προϋπηρεσίας που απέκτησαν εκπαιδευτικοί σε ΤΕΕ του ΟΑΕΔ για ένταξή τους στον ενιαίο πίνακα αναπληρωτών εκπαιδευτικών. Σύνοψη Διαμεσολάβησης - Επιστολή του ΣτΠ προς το ΥΠΕΠΘ 2006 - Επιστολή του ΣτΠ προς το ΥΠΕΠΘ 2008

Η Βοηθός Συνήγορος, Χρύσα Χατζή, συμμετείχε:

• σε ημερίδα που διοργάνωσε το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων στις Σέρρες με εισήγηση με θέμα: «Ελληνικοί θεσμοί προστασίας περιβάλλοντος» (25 Οκτωβρίου) και
• σε ημερίδα που διοργάνωσε ο Δικηγορικός Σύλλογος Πατρών για το περιβάλλον και την ανάπτυξη με εισήγηση που είχε ως αντικείμενο «Περιβάλλον ή Ανάπτυξη;» (31 Οκτωβρίου).

Η Βοηθός Συνήγορος, Σταματίνα Γιαννακούρου, συμμετείχε ως ομιλήτρια σε Επιμορφωτικά Σεμινάρια της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και του ΕΚΔΔΑ με τίτλο «Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στη δημόσια διοίκηση» που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα με σκοπό την επιμόρφωση Γενικών Δ/ντών και Δ/ντών Υπουργείων (25 Νοεμβρίου & 17 Δεκεμβρίου).

Η Βοηθός Συνήγορος, Καλλιόπη Σπανού, συμμετείχε στην εναρκτήρια συνεδρίαση του Τακτικού Συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ), που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου απηύθυνε χαιρετισμό ως εκπρόσωπος της Αρχής (26 Νοεμβρίου).

Ο Βοηθός Συνήγορος, Γιώργος Μόσχος, συμμετείχε ως ομιλητής σε πολλές εκδηλώσεις. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Το σεμινάριο «Τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών και των νέων» που διοργάνωσε το Γραφείο Νεότητος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών (2 Οκτωβρίου).
• Το σεμινάριο για εκπαιδευτικούς με θέμα «Η εκπαίδευση των μαθητών στα δικαιώματα» που διοργανώθηκε στην Κατερίνη από τον Υπεύθυνο Αγωγής Υγείας Β/θμιας του νομού Πιερίας (13 Νοεμβρίου).
• Η ημερίδα με θέμα: «Συνθήκες κράτησης και δικαιώματα των κρατουμένων στις ελληνικές φυλακές» που διοργανώθηκε από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων (4 Δεκεμβρίου).
• Το σεμινάριο που διοργάνωσαν οι Σχολικοί Σύμβουλοι Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τους διευθυντές των σχολικών μονάδων και σε ημερίδα για εκπαιδευτικούς και γονείς των σχολείων του Δήμου Πεταλούδων στη Ρόδο (8 Δεκεμβρίου).

Η ειδική επιστήμονας Α. Παπαδοπούλου συμμετείχε σε ημερίδα της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Πολυνόη» για τις πρακτικές διαμεσολάβησης (28 Νοεμβρίου).

Η ειδική επιστήμονας Βίκυ Καραγεώργου συμμετείχε στη συνάντηση που διοργάνωσαν οι εργαζόμενοι στους φορείς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών (φύλακες και επιστημονικό προσωπικό) στο Βόλο (13-14 Δεκεμβρίου). Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η συζήτηση των ποικίλων προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης, όπως θεσμικά, χρηματοδοτικά και εργασιακά.

Οι ειδικοί επιστήμονες, Μαρία Βουτσίνου και Δημήτρης Χορμοβίτης συμμετείχαν στη συνάντηση της Συντονιστικής Επιτροπής Ομάδων Εργασίας του Ευρωπαϊκού Δικτύου EuRomaNet για την κοινωνική ένταξη των Ρομά (Μυτιλήνη, 2-3 Οκτωβρίου).