Το έργο του Συνηγόρου το 2016

Την χρονιά που πέρασε ο Συνήγορος είχε διαρκή παρουσία με πληθώρα εξατομικευμένων και δημόσιων παρεμβάσεων που αποσκοπούσαν στην ανεύρεση πρακτικών λύσεων για τη στήριξη των πολιτών στην επαφή τους με την ευρύτερη δημόσια διοίκηση, αλλά και τον σεβασμό των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων τους, την καταπολέμηση των διακρίσεων σε βάρος τους, τα δικαιώματα των παιδιών, την προστασία του περιβάλλοντος. Ασχολήθηκε επίσης συστηματικά με μείζονα ζητήματα όπως η δικαιοκρατική διαχείριση των προσφυγικών ροών και οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην καθημερινότητα των πολιτών. Η Ανεξάρτητη Αρχή έλαβε 11.915 αναφορές, ενώ τα ποσοστά επιτυχούς διαμεσολάβησης ξεπέρασαν το 80%.

Σχετικά Έγγραφα

• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Δελτίο τύπου
  
  Το δελτίο τύπου για την ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2016.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Δελτίο τύπου
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Πλήρες κείμενο
  
  Η ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2016.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Πλήρες κείμενο
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Εισαγωγή
  
  Η μετεξέλιξη της πολυετούς οικονομικής, δημοσιονομικής κρίσης σε ευρύτερα κοινωνική, με χαρακτηριστικά πλέον ανθρωπιστικής, πιστοποιείται από τα πορίσματα του Συνηγόρου. Η παρούσα έκθεση καταδεικνύει ότι ο Συνήγορος είναι, ένας αξιόπιστος θεσμικός συνομιλητής για τη διαμόρφωση των απαραίτητων νομοθετικών πρωτοβουλιών που εντάσσονται στο ευρύ φάσμα των αρμοδιοτήτων του. Είναι παρών, με καίριες, ουσιαστικές και αποκρυσταλλωμένες παρεμβάσεις, εισηγήσεις και θέσεις, αξιοποιώντας για τον σκοπό αυτό το προνόμιο που έχει να βρίσκεται κοντά, δίπλα στο επιμέρους, το ατομικό ζήτημα, και να συνθέτει το ατομικό για να καταλήγει με ασφάλεια στην αποτύπωση του γενικότερου ζητήματος και στην διατύπωση ρεαλιστικών, υλοποιήσιμων λύσεων.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Εισαγωγή
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Στατιστικά
  
  Στατιστικά
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Στατιστικά
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Οι δραστηριότητες της χρονιάς
  
  Ως προς τα προβλήματα των πολιτών, το κύριο μέρος των αναφορών που διερεύνησε ο Συνήγορος επικεντρώνεται και το 2016 σε εκείνους τους τομείς που σχετίζονται περισσότερο με τα δημοσιονομικά, ασφαλιστικά και προνοιακά μέτρα πολιτικής που συνεχίζουν να μεταβάλλουν δομές και σχέσεις του κράτους και των υπηρεσιών του. Ο απολογισμός των δραστηριοτήτων της χρονιάς περιλαμβάνει επίσης διοργάνωση ημερίδων, συμμετοχή σε συναντήσεις εργασίας, εξορμήσεις στην περιφέρεια, παρουσίαση των απόψεών του σε επιτροπές της Βουλής, έκδοση ειδικής έκθεσης και πλούσια διεθνή δράση.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Οι δραστηριότητες της χρονιάς
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα
  
  Μετά την έξαρση της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης της προηγούμενης χρονιάς, το 2016 η ελληνική διοίκηση βρέθηκε αντιμέτωπη με δύο μεγάλες προκλήσεις: αφενός το κλείσιμο των συνόρων στον λεγόμενο «Διάδρομο των Δυτικών Βαλκανίων», που είχε ως αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό μεικτών, προσφυγικών και μεταναστευτικών, πληθυσμών στην ελληνική ενδοχώρα, αφετέρου την Κοινή Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας της 18ης Μαρτίου, σε συνέχεια της οποίας οι υπηρεσίες των κομβικών σημείων υποδοχής (hotspots) σε πέντε νησιά (Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω, Λέρο) επωμίστηκαν το βάρος της κράτησης όλων των νεοεισερχομένων παράτυπα στα θαλάσσια σύνορα, προς ταχεία επανεισδοχή στην Τουρκία μετά την ταυτοποίησή τους.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Κοινωνική ασφάλιση
  
  Πέρα από τις νομοθετικές παρεμβάσεις που έγιναν στον απόηχο των δημοσιονομικών συνθηκών και αναπόφευκτα επιφέρουν συρρίκνωση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, έναν ακόμη λόγο διαμαρτυρίας των ασφαλισμένων - συνταξιούχων αποτελεί η ελλιπής ενημέρωση που λαμβάνουν σχετικά με τις παρεμβάσεις αυτές και τις συνέπειές τους. Προβλήματα στην άσκηση των κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων εξακολουθούν να προκαλούν οι καθυστερήσεις, ο ελλιπής συντονισμός και οι οργανωτικές δυσλειτουργίες των ασφαλιστικών φορέων.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Κοινωνική ασφάλιση
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Υγεία και πρόνοια
  
  Η υγεία και η πρόνοια είναι εκείνα τα πεδία διοικητικής δράσης τα οποία επηρεάζονται, περισσότερο από κάθε άλλο, από την οικονομική κρίση στις ανθρωπιστικές της εκφάνσεις. Αποτελούν ταυτόχρονα καταφύγιο των πολιτών που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, καθώς αντιστοιχούν στο απώτατο ελάχιστο όριο στοιχειώδους επιβίωσης, αλλά και τομέα που θίγεται εξαιρετικά από την ταμειακή στενότητα. Έτσι, στα πεδία αυτά οι από μακρού γνωστές παθογένειες του κράτους αθροίζονται με τα καινοφανή οικονομικά προβλήματα σε ένα εκρηκτικό μείγμα, ενώπιον του οποίου ο Συνήγορος συχνά περιέρχεται σε αμηχανία, καθώς οι παρεμβάσεις του δεν αρκεί πλέον να είναι νομικά πειστικές, αλλά οφείλουν να γίνουν και δημοσιονομικά ευφάνταστες.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Υγεία και πρόνοια
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Εργασία
  
  Όπως διαπιστώνει ο Συνήγορος, η χορήγηση τακτικών ή έκτακτων παροχών ανεργίας και άλλων επιδομάτων υπόκειται σε συνεχώς αυστηρότερες προϋποθέσεις, παρόλο που μια ολοένα αυξανόμενη μερίδα του πληθυσμού καταφεύγει σε αυτές. Η διοίκηση, από την πλευρά της, στην προσπάθεια παρέμβασης του κράτους με σκοπό την έστω και εν μέρει ή προσωρινή κάλυψη της απώλειας των εισοδημάτων των ανέργων, αλλά και άλλων κατηγοριών πληθυσμού που χρήζουν ειδικής προστασίας, τείνει να ερμηνεύει συσταλτικά και ανεπιεικώς τις νομοθετικές διατάξεις που πλαισιώνουν τις προϋποθέσεις χορήγησης επιδομάτων.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Εργασία
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Φορολογία
  
  Όπως διαπιστώνει ο Συνήγορος, οι διατάξεις του φορολογικού δικαίου δεν τυγχάνουν πάντοτε ορθής ερμηνείας, αντιθέτως, συχνά αποκλίνουν από τη βούληση του νομοθέτη. Οι οικονομικές και ταμειακές υπηρεσίες ενεργούν με τρόπο που δεν συνάδει με θεμελιώδεις αρχές του διοικητικού δικαίου, όπως αυτές της χρηστής διοίκησης, της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της αναλογικότητας.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Φορολογία
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Υπηρεσίες κοινής ωφέλειας: Ποιότητα ζωής και συναλλακτική ανισότητα
  
  Οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, όπως ιδίως η ενέργεια, η ύδρευση, οι μεταφορές και η χρήση δημόσιων υποδομών, επιβαρύνονται τα τελευταία χρόνια από πολλαπλή υποβάθμιση σε σχέση με την ποιότητά τους, τον κοινωνικό τους χαρακτήρα και την προστασία του πολίτη ως συναλλασσόμενου καταναλωτή. Υπό καθεστώς κρίσης η ποιότητα ζωής απασχολεί την κοινωνία όλο και λιγότερο, αν όχι μέχρι σημείου πλήρους απεμπόλησης, σίγουρα πάντως με χαμηλή ιεράρχηση στην κλίμακα αξιών και αναγκών συγκριτικά με άλλα καθημερινά προβλήματα.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Υπηρεσίες κοινής ωφέλειας: Ποιότητα ζωής και συναλλακτική ανισότητα
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Αστικό και περιαστικό περιβάλλον: Προστασία και αξιοποίηση
  
  Η βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ανθρώπων, η προσήλωση στην τήρηση της νομιμότητας, η κατανόηση της δυσχερούς πραγματικότητας που βιώνει η διοίκηση σε όλες της τις εκφάνσεις, αλλά και η επιμονή στη διαμεσολάβηση ως τρόπου ανάπτυξης του διαλόγου, αξιοποίησης της πειθούς και εντέλει επίλυσης των ζητημάτων που έθεσαν οι αναφορές των πολιτών παρέμειναν οι άξονες γύρω από τους οποίους αναπτύχθηκε η δράση του Συνηγόρου.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Αστικό και περιαστικό περιβάλλον: Προστασία και αξιοποίηση
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Εκπαίδευση
  
  Η εκπαίδευση, ως πεδίο άσκησης διοίκησης, παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που καθιστούν απαραίτητη την προσαρμογή της διοικητικής λειτουργίας προς την κατεύθυνση εξυπηρέτησης του παιδαγωγικού της σκοπού. Ωστόσο, o Συνήγορος διαπιστώνει ότι η διοικητική λειτουργία στο πεδίο της εκπαίδευσης και σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες συχνά δεν χαρακτηρίζεται από την απαιτούμενη ευελιξία και παρεμποδίζεται από γραφειοκρατικά κωλύματα, εμμονές και δυσλειτουργίες, με άμεσες επιπτώσεις στον παιδαγωγικό της σκοπό.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Εκπαίδευση
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Προστασία προσωπικότητας
  
  Η ιθαγένεια, η αστική και δημοτική κατάσταση, τα προσωπικά δεδομένα, η προστασία της οικογένειας και ανηλικότητας είναι φυσικό να συνοδεύονται, ως πεδία διοικητικής δράσης, από ιδιαίτερη ευαισθησία, εθνική στις πρώτες περιπτώσεις και κοινωνική στις επόμενες. Αποτελεί ωστόσο παθογένεια το γεγονός ότι η ευαισθησία αυτή, αντί να παροτρύνει τη διοίκηση σε ανάληψη ευθύνης και αποτελεσματικές λύσεις, την εξωθεί μάλλον σε φοβική και συντηρητική στάση.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Προστασία προσωπικότητας
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Ο Συνήγορος απέναντι στις διοικητικές παθογένειες
  
  Σε ενδημικό φαινόμενο των χρόνων της δημοσιονομικής στενότητας αναδεικνύεται η ανάπτυξη και αυτονόμηση εισπρακτικών πρακτικών, καθώς ο γενικός ανελαστικός στόχος της κάλυψης ταμειακών κενών υπερακοντίζει τον εκάστοτε ειδικό ουσιαστικό στόχο του ενός ή του άλλου τέλους ή προστίμου και δυσχεραίνει τις προοπτικές συνεννόησης με τη διοίκηση.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Ο Συνήγορος απέναντι στις διοικητικές παθογένειες
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Καταπολέμηση των διακρίσεων – Ειδική έκθεση 2016
  
  Η παρούσα Έκθεση αποτυπώνει τη δράση του Συνηγόρου το έτος 2016 ως φορέα προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού, σύμφωνα με την κατά τον Ν. 3304/2005 αρμοδιότητά του. H Έκθεση συμπεριλαμβάνει και υποθέσεις που εξετάστηκαν υπό το πρίσμα της γενικότερης αρμοδιότητας του Συνηγόρου για την προστασία των δικαιωμάτων, καθώς και της ειδικότερης ως φορέα προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Επίσης, έχουν συμπεριληφθεί υποθέσεις που αφορούν διακρίσεις λόγω ταυτότητας φύλου.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Καταπολέμηση των διακρίσεων – Ειδική έκθεση 2016
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Φύλο και εργασιακές σχέσεις – Ειδική έκθεση 2016
  
  Κατά την άσκηση της ειδικής αρμοδιότητας της παρακολούθησης της εφαρμογής και προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και την εργασία, ο Συνήγορος διαπιστώνει ότι κατά τα τελευταία έτη παρατηρείται μια στασιμότητα στα θέματα αυτά και επανάληψη των ίδιων προβλημάτων και φαινομένων, τα οποία βαίνουν εντεινόμενα. Παρά το πλούσιο και δυναμικό νομοθετικό πλαίσιο, που οφείλεται σε ενσωμάτωση και εφαρμογή ήδη ισχυόντων ευρωπαϊκών κανονιστικών κειμένων, δεν έχει υπάρξει ούτε η αναγκαία διάχυση ούτε η απαιτούμενη εμπέδωση της νομοθεσίας της ευρωπαϊκής νομολογίας και των σχετικών πρακτικών εφαρμογής.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Φύλο και εργασιακές σχέσεις – Ειδική έκθεση 2016
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Επιστροφές αλλοδαπών – Ειδική έκθεση 2016
  
  Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί την ειδική έκθεση για το 2016 την οποία συντάσσει ο Συνήγορος στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του για εξωτερικό έλεγχο των αναγκαστικών επιστροφών (άρθρο 23 παράγρ. 6 Ν. 3907/2011). Η έξαρση της προσφυγικής κρίσης την προηγούμενη χρονιά και οι δυσκολίες υλοποίησης του σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταρχήν υποδοχή και μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο, και συμπληρωματικά την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού συστήματος αναγκαστικών επιστροφών για τους λοιπούς πληθυσμούς, σηματοδοτούν και τις εξελίξεις στη διαχείριση των επιστροφών κατά το 2016.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Επιστροφές αλλοδαπών – Ειδική έκθεση 2016
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Πρόληψη βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης – Ειδική έκθεση 2016
  
  Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί σύνοψη της ειδικής ετήσιας έκθεσης του Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης για το έτος 2016, την οποία συντάσσει ο Συνήγορος βάσει του άρθρου 23 του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Οι διαπιστώσεις του Συνηγόρου, ασκώντας την αρμοδιότητά του ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης, αφορούν Καταστήματα Κράτησης αρμοδιότητας Υπουργείου Δικαιοσύνης και αστυνομικά κρατητήρια, χώρους ψυχιατρικής φροντίδας και κοινωνικής μέριμνας καθώς και τη διοικητική κράτηση αλλοδαπών.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Πρόληψη βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης – Ειδική έκθεση 2016
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού
  
  Το 2016 οι ενέργειες του Συνηγόρου για την προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού εστίασαν κατά κύριο λόγο σε τρία πεδία, επιδιώκοντας: την ενίσχυση του δημοκρατικού χαρακτήρα του σχολείου, τη βελτίωση του νομοθετικού και διοικητικού πλαισίου της παιδικής προστασίας, σε συνδυασμό με την επιμόρφωση επαγγελματιών και εθελοντών που ασχολούνται με τα παιδιά, την παρακολούθηση εκ του σύνεγγυς του προσφυγικού ζητήματος και τη διατύπωση προτάσεων για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών που μετακινούνται. Ο απολογισμός των ενεργειών προαγωγής της χρονιάς αυτής περιλαμβάνει ακόμη πλούσιες εμπειρίες δράσεων με και για παιδιά, και ισχυρή δικτύωση και συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες και μη κυβερνητικές οργανώσεις.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Νομοθετικές και οργανωτικές προτάσεις
  
  Προτάσεις που υποβλήθηκαν το 2016 – Αποδοχή προτάσεων προηγούμενων ετών.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Νομοθετικές και οργανωτικές προτάσεις
• 31/12/2016 - Ετήσια Έκθεση
  - Νομικό πλαίσιο και λειτουργία του θεσμού
  
  Νομικό πλαίσιο - Οργάνωση και στελέχωση του Συνηγόρου του Πολίτη.
  Συμπληρωματικά Αρχεία: Νομικό πλαίσιο και λειτουργία του θεσμού