Ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων των δήμων και των περιφερειών, καθώς και των προσώπων που συγκροτούν τα όργανα αυτά ανήκει πλέον, μετά την εφαρμογή του ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης», στις Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας (ΑΥΕ), που εδρεύουν στις  έδρες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Προϊστάμενοι των ΑΥΕ είναι  οι Ελεγκτές Νομιμότητας. Η καθυστέρηση, ωστόσο, της επιλογής  των Ελεγκτών Νομιμότητας δεν  έχει επιτρέψει ακόμη τη λειτουργία της νέας εποπτικής αρχής και η εποπτεία συνεχίζει να ασκείται από τις υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας.

Η διοικητική εποπτεία  αποτελεί το θεσμικό αντιστάθμισμα της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας που διαθέτουν  οι ΟΤΑ, σύμφωνα με τη συνταγματική διάταξη του άρθ. 102 παρ. 2,4 και συνεπάγεται  την ολική ή μερική ακύρωση των πράξεων των ΟΤΑ, καθώς και την επιβολή κυρώσεων στις δημοτικές αρχές, για τη διάπραξη  συγκεκριμένων πράξεων.

Ο Συνήγορος του Πολίτη από τα πρώτα έτη της λειτουργίας του έχει επισημάνει την πλημμελή άσκηση της εποπτείας, σε αρκετές περιπτώσεις, που έχουν παρουσιαστεί στις ετήσιες εκθέσεις του. Με τον έλεγχο που ασκεί, είτε ευθέως στις πράξεις των ΟΤΑ, είτε εμμέσως στις πράξεις των εποπτικών υπηρεσιών, επισημαίνει με έμφαση τις παραβιάσεις της νομοθεσίας, των γενικών αρχών δικαίου ή της νομολογίας και καλεί τις αυτοδιοικητικές αρχές να εναρμονίσουν ανάλογα τη δράση τους.

Επιπλέον, αφιερώνει στο ζήτημα της εποπτείας ένα κεφάλαιο (Κεφάλαιο 1) της Ειδικής Έκθεσης που εκπόνησε με τίτλο «Δημοτικές Πρόσοδοι και άλλα θέματα», όπου επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οι αποφάσεις των δήμων με τις οποίες επιβάλλονται δημοτικά τέλη και φόροι ελέγχονται υποχρεωτικά και ως εκ τούτου ο έλεγχος νομιμότητας πρέπει καταλήγει σε ειδική πράξη, με την οποία αυτές, είτε θα εγκρίνονται ρητά και όχι σιωπηρά, είτε θα ακυρώνονται σε περίπτωση που είναι παράνομες.

Όλα | 2018 | 2015 | 2014

2018

• 07/05/2018
  - Συμμόρφωση Δήμου Καρύστου για την κατασκευή έργου, κατόπιν της παρέμβασης του Συνηγόρου
  
  Πολίτης προσέφυγε στον Συνήγορο του Πολίτη, καταγγέλλοντας την υπέρμετρη καθυστέρηση κατασκευής τοιχίου στην οικία της, στον οικισμό Καψάλων του Δήμου Καρύστου, σε συμμόρφωση με δικαστική απόφαση, σύμφωνα με την οποία κρίθηκε ότι ο εναγόμενος Δήμος, είχε διαταράξει τη νομή της, με την κατασκευή χάνδακα και τη διοχέτευση των ομβρίων υδάτων σε όλο το μήκος της δυτικής πλευράς της οικίας της, δημιουργώντας προφανείς κινδύνους για την στατικότητα αυτής. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, μεταξύ των αρμοδιοτήτων των Δήμων εμπίπτει η μέριμνα και η λήψη μέτρων για την απρόσκοπτη πρόσβαση σε κοινόχρηστους χώρους και ιδίως η μέριμνα και η λήψη μέτρων για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των κατοίκων. Οι Δήμοι οφείλουν να προβαίνουν στις δαπάνες για την εκτέλεση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων. Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των Δήμων υπόκεινται σε έλεγχο νομιμότητας, στο πλαίσιο της διοικητικής εποπτείας. Σε περίπτωση έλλειψης συνεργασίας των υπηρεσιών και των αιρετών της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο ΣτΠ μπορεί να ζητήσει την άσκηση πειθαρχικού ελέγχου.

2015

• 18/06/2015
  - Πειθαρχική ποινή σε αιρετό δημόσιο λειτουργό για παράλειψη επιβολής διοικητικών κυρώσεων
  
  Μετά από πρόταση του Συνηγόρου του Πολίτη, πρώην αντιδήμαρχος του Δήμου Λαυρεωτικής παραπέμφθηκε στο πειθαρχικό συμβούλιο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Του επιβλήθηκε πειθαρχική ποινή αργίας δυο μηνών για παράβαση καθήκοντος από βαριά αμέλεια, καθώς παρέλειψε να επιβάλει τις προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις σε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος που είχε σειρά βεβαιωμένων παραβάσεων ως προς τη λειτουργία μουσικής.

2014

• 29/09/2014
  - Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για τις δημοτικές προσόδους και άλλα θέματα αρμοδιότητας δήμων
  
  Ο Συνήγορος, σε ειδική έκθεσή του, αποτυπώνει σειρά προβλημάτων τα οποία δημιουργούνται κυρίως κατά την άσκηση των οικονομικής φύσης αρμοδιοτήτων των δήμων, αλλά σε σημαντικό βαθμό και από την πλημμελή εποπτεία επί των πράξεων τους. Επίσης, διατυπώνει προτάσεις που ως στόχο έχουν την απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου, την ενδυνάμωση του ελέγχου νομιμότητας, την εξασφάλιση χρηστής και διαφανούς δημοσιονομικής διαχείρισης και τη βελτίωση των σχέσεων δήμου-πολίτη.